ضایعات آهن که معمولا با عنوان آهن قراضه خرید و فروش میشوند، قابل بازیافت هستند. موادی که به طور معمول قابل بازیافت هستند عبارتند از آهن آلات قراضه، آهن، پلاستیک، شیشه، کاغذ، مقوا، بعضی از مواد شیمیایی زباله که بازیافت شده و تبدیل به کود کمپوست می شود . بازیافت مانع ضایع شدن منابع پرثمر وسرمایه های ملی می شود و مصرف مواد خام و مصرف انرژی را کم می کند. ایجاد گازهای گلخانهای نیز با این کار کاهش مییابد. مهمترین اثرات زیست محیطی ناشی از اجرای فعالیت های کارخانه در بخش ذوب شامل آلودگی هوا، آلودگی صدا، آلودگی آب، مصرف انرژی و مواد زاید می باشد. در نورد گرم بیشترین آلودگی مربوط به هوای ناشی از مصرف سوخت در کوره های باز گرمایش و پساب ایجاد شده در نتیجه آب استفاده شده برای تمیز کاری و خنک کردن، همچنین پسمانده های تولید شده حاصل از فرآیندهای آماده سازی سطح می باشد. در فرآیند نورد سرد آنروسل های اسیدی تولید شده، موادهای آلی فرارو بخارات روغنی حاصل از احتراق زایدات لبه بری، گرانول بازیابی اسید، لجن تصفیه فاضلاب و پساب های حاوی جامدات معلق و امولسیون های روغنی عمده آلودگی های این مرحله شناسایی شده اند. در کشور ما بسیاری از مجتمع های فولادی نظیر فولاد مبارکه اصفهان تلاش کرده اند تا آسیبهای محیط زیستی ناشی از تولید فولاد را با استفاده از تکنولوژی روز دنیا کم کنند.
فولاد دارای بیشترین حجم تولید در بین فلزات می باشد وقیمت ارزان تری نسبت به دیگر فلزات دارد و بالاترین ارزش ناخالص نیز به آن تعلق می گیرد. درصنایعی مثل سازه ها، ساختمان ها، ماشین آلات، تجهیزات، دستگاه ها و خودروسازی به طور معمول فولاد بکار برده می شود و نتیجه این می شود که بیشترین مواد بازیافتی در این صنایع نهفته هستند. ضایعات آهن و فولاد ماده اولیه مناسبی برای ساخت محصولات فولادی جدید به حساب می آیند. میزان تولید بسیار زیاد آهن و فولاد موجب شد که در قرن دوازدهم نیاز به صنعت فرآوری قراضه از منابع ثانویه احساس شده و این صنعت پا بگیرد. طبقه بندی آهن قراضه را عیار آهن موجود در آن مشخص می کند و بر اساس این طبقه بندی برای ذوب در کوره های فولاد سازی مهیا می شود. قراضه حاصل از صنایع آهن و فولاد به دو دسته کلی داخلی و خارجی تقسیم می شود.
اما در مورد پلاستیک ها و ضایعات آهنی که دیگر قابل بازیافت نیستند چه؟!
به ذرههای پلاستیکی که قطری برابر ۵ میلیمتر و یا کوچکتر داشته باشند، میکروپلاستیک گفته میشوند. میکروپلاستیکها بعنوان آلودگی وسایل نقلیه کمتر مورد بحث و تحقیق قرار گرفتهاند. هر رانندهای معمولا لاستیک و چرخ خودروی خود را بازبینی میکند تا در صورت خردگی و سائیدگی تعویض شود؛ اما کمتر کسی از خود پرسیده خردههای لاستیک را کجا ریخته است. در یک تحقیق که به تازگی توسط یک موسسه آلمانی انجام شده است، تنها در آلمان حدود ۳۳۰ هزار تن در سال “میکروپلاستیک” به طبیعت رها شده است. براساس این تحقیق بزرگترین عامل ایجاد کننده میکروپلاستیک ها لاستیک خودرو است. براساس این تحقیق کفش هم نقش مهمی در آلودگی ایفا میکند.
میکروپلاستیکها اگرچه از طریق هوا استشمام میشوند اما با شسته شدن از طریق باران به آبها راه یافته و از طریق خوراکهای دریایی میتوانند وارد رژیم غذایی انسان شوند. تخمین زده میشود که حدود ۲۵۰ میلیون تن پلاستیک تا سال ۲۰۲۵ وارد اقیانوسها شود.
منابع اصلی دیگر عبارتند از دفع زباله، سایش سطحی جادهها و یا موادی که از ساختمان سازی منتشر میشوند. در لوازم آرایشی، محصولات بهداشتی مانند شامپوها و در الیاف مصنوعی پوشاک نیز پلاستیک بکار میرود .به عنوان مثال، در آلمان هر نفر در سال حدود صد گرم میکروپلاستیک از کفش خود منتشر میکند. برای تخمین این میزان اطلاعات کمی در اندازهگیریها وجود دارد.
پیاوپی یا آلایندههای پایدار آلی، ترکیباتی ارگانیک هستند که طی هیچ پروسه شیمیایی، زیستی و یا نوری تجزیه نمیشوند. از آلایندههای پایدار آلی در آفتکشها، حلالها، داروها و بعنوان بالابرنده درجه احتراق در صنعت نساجی و همچنین در پلاستیکها استفاده میشود. این مواد که از ابتدای قرن بیستم مورد استفاده قرار گرفتهاند گفته میشود در سال ۲۰۱۶ به میزان دو و نیم میلیون تن در دنیا رسیدهاند. با استشمام و یا خوردن، این ترکیبات در بافتهای چربی، مغز و کبد ذخیره میشوند و یا از طریق شیر و تخمگذاری به نسلهای بعدی انتقال مییابند؛ و تمایل زیادی به دور شدن از محل انتشارشان و رفتن به سمت مناطق سرد یعنی قطب و آلپ دارند. . این ترکیبات به دلیل اثرات خطرناک بر سلامتی انسان از سال ۲۰۰۱ طبق کنوانسیون استکهلم ممنوع و یا با استفاده محدود اعلام شدهاند.
نتیجه تحقیقات در این زمینه نشان می دهد که اگرچه اطلاعاتی درباره اثرات مضر پلاستیک وجود دارد، اما خطر مواد زائد و میکروپلاستیکها صرفا به میزان استفاده از پلاستیک مربوط میشود.
در این مقایسه باید نتیجه گرفت که در چرخه استفاده مجدد از آهن آلات و میکروپلاستیکها، قطعا آهن آلات موفق ترند اما هم چنان ضایعات و خورده آهن نیز در ردیف دشمنان محیط زیست هستند.